تحلیل طلاق دختران نوجوان متاهل

نویسندگان: خدیجه کشاورز، فردوس شیخ‌الاسلام، فاطمه موسوی ویایهمسائل اجتماعی ایران سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲دانشگاه در ایران یکی از مهمترین فضاهای حضور اجتماعی زنان است و برای بسیاری از زنان جوان به ویژه زنان ساکن شهرهای کوچک و روستاها مهمترین پنجره مشارکت اجتماعی است. علیرغم دستاوردهای اجتماعی انکارناپذیر دانشگاه برای زنان، یکی از مشکلات تحصیل زنان، وقوع آزار جنسی در دانشگاه است که پدیده‌ای جهانی است. برخی مطالعات و گروه‌های پژوهشی دانشگاهی در بعضی دانشگاه‌ها تلاش برای مستند کردن این پدیده و چاره‌جویی برای آن را در دستور کار خود قرار داده‌اند. این پژوهش به دنبال فهم چگونگی عملکرد آزار جنسی میان استاد و دانشجو در یکی از دانشگاه‌های ایران به روایت دانشجویان است. سوالات تحقیق عبارت‌اند از: کدام عوامل و شرایط، زمینه‌ساز وقوع آزار جنسی در محیط دانشگاه است؟ دانشجویان دختر قربانی آزار جنسی در دانشگاه به چه استراتژی‌ها و راهبردهایی برای مقابله با آن متوسل می‌شوند؟ کدام عوامل مانع آشکارسازی و پیگیری آزار جنسی در دانشگاه است؟داده‌های این تحقیق با رویکرد توصیفی- تحلیلی در مطالعه‌ای کیفی و با ابزار مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته در دانشگاهی در یکی از استان‌های مرزی جمع‌آوری شد. با ۱۵ نفر از دانشجویان و تازه ‌فارغ‌التحصیل‌شدگان دختر که آزار جنسی در دوران تحصیل را تجربه کرده یا در اطرافیان خود شاهد آن بودند مصاحبه شد و داده‌های به دست آمده مورد تحلیل قرار گرفت. در روایات برخی از دختران دانشجوی مشارکت‌کننده در این پژوهش ردپای فرهنگ تجاوز در دانشگاه را می‌بینیم. استادانی که به‌‌رغم آگاهی از تعرض همکارانشان به دانشجویان، چشم بر عمل آن‌ها می‌بندند؛ خشونت اعمال‌شده بر دانشجو را کوچک می‌شمارند, ...ادامه مطلب

▪️جنسیت اولین بخش هویت ماست که درک می‌کنیم. طبقه یا نژاد دیرتر و با ورود به مهد کودک یا مدرسه و مقایسه با سایر کودکان فهم می‌شوند، هرچه این محیط‌های اجتماعی یک‌دست‌تر باشند این درک تفاوت و تمایز دیرتر رخ می‌دهند. اما درک از جنسیت متمایز و نقش‌های متفاوت جنسیتی پدر و مادر قبل سه‌سالگی شکل می‌گیرند. به همین دلیل جنکینز جنسیت را مهمترین بخش هویت انسانی می‌داند.▪️همان‌طور که در روانشناسی سال‌ها این مجادله وجود داشت که رفتار انسانی تا چه حد از ژنتیک و طبیعت برمی‌آید و تا چه حد از محیط و تربیت، در جامعه‌شناسی جنسیت نیز این مجادله وجود دارد که تفاوت میان زنان و مردان تا چه حد حاصل تفاوت‌های طبیعی آنهاست و تا چه حد برساخته اجتماعی و حاصل تربیت؟ پاسخ مجادله تفاوت جنسیتی هم مشابه مجادله طبیعت و محیط روانشناسی است، یعنی تفاوت طبیعی بنیانی است که نقش‌های اجتماعی متفاوت و ارزش‌های فرهنگی خاصی روی آن بنا شده. اما قابل تغییر است.▪️جنسیت در کنار اصل و نسب مهمترین صفات غیراکتسابی و معیار قشربندی در جوامع کشاورزی سنتی بودند که فرصت‌ها و امکانات در دسترس یک فرد را مشخص می‌کردند. جنسیت زن از دسترسی به بیشتر حوزه‌های عمومی از قدرت تا دانش محروم می‌ماند اما با صنعتی شدن و تقسیم کار پیچیده همراه آن از اهمیت صفات غیراکتسابی از جمله جنسیت کاسته شد تا آنجا که اکنون در قرن ۲۱ در کشورهای توسعه یافته با کمرنگ شدن عامل جنسیت و برابری جنسیتی روبرو هستیم.▪️اینگلهارت در تبیین این تحولات فرهنگی بر این نکته تاکید دارد که جوامع سنتی درگیر تلاش برای بقا هستند، با تامین امنیت اقتصادی و تامین سطوح پایین نیازهای هرم مازلو، به مرحله توجه به ارزش‌های فرامادی و ابراز وجود می‌رسند و زنان نیز عاملیت می‌یابند و زمینه بر, ...ادامه مطلب

در جوامع کشاورزی سنتی، صفات غیراکتسابی چون اصل و نسب، طبقه، جنسیت، قومیت، دین و معلولیت معیار قشربندی اجتماعی بودند. با شکل‌گیری مدرنیته، خواست آزادی با مفاهیم برابری و عدالت گره خورد و مباحث نظری بسیاری برانگیخت. یکی از مجادله‌انگیزترین مباحث، برابری جنسیتی است. سنت‌گرایان استدلال می‌کنند که « زنان و مردان تفاوت طبیعی و ذ‌اتی دارند. زنان و مردان به دلیل تفاوت ذ‌اتی نقش‌های اجتماعی و مسئولیت متفاوتی برعهده دارند (مرد نان‌آور/زن خانه‌دار) و از این رو باید حقوق متفاوتی داشته باشند.»استدلال طرفداران نابرابری جنسیتی، مبتنی بر مبنای فلسفی ‌ذات‌گرایی است و چند اشکال عمده دارد. اول، در علم مدرن مفاهیمی چون ذات و فطرت به رسمیت شناخته نمی‌شود و درباره شدت تفاوت طبیعی کارکرد مغز، شخصیت، روان و عواطف زنان و مردان و میزان فرهنگی و برساختی بودن این تفاوت مجادله بسیاری وجود دارد که از نظر علمی تایید نشده است. دوم، تفاوت بین حقوق انسانها بر اساس صفات غیراکتسابی یعنی خصوصیاتی که با آن به دنیا آمده‌اند و نقشی در انتخاب آن نداشته‌اند، غیراخلاقی است.سوم، تفاوت حقوقی و سلب حق انتخاب و اختیار گروهی از انسان‌ها در طول تاریخ مبنای ستم اجتماعی چون کاست، برده‌داری و نژادپرستی بوده است و مانع رشد فردی و اجتماعی است. خلاصه کردن ارزش انسانی زنان به نقش‌های محدودی چون مادری و خانه‌داری، موجب محروم کردن جامعه از استعدادها و توانایی آنها در عرصه عمومی است. چهارم، نابرابری حقوقی به نابرابری در قدرت و منزلت می‌انجامد و روابط اجتماعی را مختل می‌کند. مسائل اجتماعی چون کودک‌همسری، خشونت خانگی و قتل‌های ناموسی در تحلیل نهایی به دلیل نابرابری جنسیتی و فرودستی زنان رخ می‌دهند. پنجم اینکه ستم بر اساس ذات‌گرایی حدی , ...ادامه مطلب

در مقاله «نظم جنسیتی، سیاست اجتماعی و مادری در ایران» کوشیده‌ام نشان دهم هرچند مادرشدن اتفاقی زیستی است چگونگی مادری کردن و مادرانگی را فرهنگ جامعه و نظم جنسیتی غالب بر جامعه تعیین می‌کند و مروری بر تاریخ صد سال اخیر نشان می دهد، ایران مانند سایر کشو, ...ادامه مطلب

هزاران سال است که زن ها باردار می شوند، می زایند، نوزادشان را بغل می کنند و شیر می دهند. الهه های باروری و طبیعت در تمام تمدن ها و فرهنگ ها به شکل زن توصیف شده اند. آیا مادری، طبیعی و غریزی است؟ پاسخ شسته رفته جامعه شناسانه این است که نه.,مادرانگی ...ادامه مطلب

در قوانین کشور ما، رابطه جنسی خارج از ازدواج، جرم محسوب می شود، در نتیجه هر فرد مکلفی (دختران ۱۳ ساله و بزرگتر و پسران ۱۵ ساله و بزرگتر) در صورت اقرار به رابطه جنسی، مستوجب مجازات دانسته می شود. مشکل اینجاست که با این اوصاف، اثبات عدم رضا, ...ادامه مطلب